โรค MRKH (Mayer-Rokitansky-Küster-Hauser Syndrome)
โรค MRKH ย่อมาจาก Mayer-Rokitansky-Küster-Hauser syndrome ซึ่งเป็นความผิดปกติทางพันธุกรรมที่ส่งผลต่อระบบสืบพันธุ์ในเพศหญิง ผู้ที่มีโรค MRKH จะเกิดมาพร้อมกับอวัยวะสืบพันธุ์ที่พัฒนาไม่สมบูรณ์หรือไม่มีเลย โดยเฉพาะมดลูกและส่วนบนของช่องคลอด
ภาพที่ 1 แสดงระบบสืบพันธุ์ในเพศหญิง
ลักษณะของโรค MRKH
• โรค MRKH มักถูกวินิจฉัยในช่วงวัยรุ่น เมื่อเด็กหญิงไม่สามารถมีประจำเดือนหรือมีปัญหาในการมีเพศสัมพันธ์เนื่องจากการขาดช่องคลอด
• สาเหตุที่แท้จริงของโรค MRKH ยังไม่ทราบแน่ชัด แต่เชื่อว่าเกิดจากการพัฒนาผิดปกติของท่อนมุลเลอเรียน (Müllerian Ducts) ในระหว่างการพัฒนาของทารกในครรภ์
ประเภทของโรค MRKH
• ประเภทที่ 1 (Type I): มดลูกและสองในสามส่วนบนของช่องคลอดเท่านั้นที่ได้รับผลกระทบ ในขณะที่รังไข่และอวัยวะเพศภายนอก (เช่น แคมและคลิตอริส) พัฒนาตามปกติ
• ประเภทที่ 2 (Type II): นอกจากการขาดมดลูกและสองในสามส่วนบนของช่องคลอดแล้ว ผู้ที่มีโรค MRKH ประเภทนี้อาจมีความผิดปกติในไต โครงกระดูก หรืออวัยวะอื่นๆ
การรักษาโรค MRKH
การรักษาโรค MRKH มุ่งเน้นไปที่การแก้ไขปัญหาทางกายภาพและจิตใจของผู้ที่ได้รับผลกระทบ โดยปัจจุบันยังไม่มีการรักษาโรค MRKH ที่หายขาด แต่มีวิธีการรักษาหลายวิธีที่สามารถช่วยลดผลกระทบได้ ดังนี้:
• การขยายช่องคลอด (Vaginal Dilation): การบำบัดด้วยการขยายช่องคลอดโดยใช้เครื่องขยายช่องคลอดที่มีขนาดใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ เพื่อยืดและยาวช่องคลอดที่มีอยู่แล้ว ซึ่งสามารถช่วยสร้างช่องคลอดที่ใช้งานได้และลดความไม่สบายในการมีเพศสัมพันธ์
• การผ่าตัด (Surgical Procedures): การผ่าตัดสำหรับโรค MRKH รวมถึงการผ่าตัดสร้างช่องคลอดใหม่ (Vaginoplasty) เพื่อสร้างหรือยืดช่องคลอด และการผ่าตัดแก้ไขความผิดปกติที่เกี่ยวข้อง เช่น ความผิดปกติของไตหรือโครงกระดูก
• เทคโนโลยีการสืบพันธุ์ (Assisted Reproductive Technologies - ART): ในกรณีที่รังไข่ยังทำงานตามปกติ ผู้ที่มีโรค MRKH อาจสามารถทำการเก็บไข่และทำการปฏิสนธินอกร่างกาย (IVF) โดยใช้ตัวแทนในการตั้งครรภ์ (Surrogate) เพื่อให้ตั้งครรภ์จนถึงคลอด
• การสนับสนุนพบจิตแพทย์ (Psychological Support): การวินิจฉัยว่าเป็นโรค MRKH และมีผลต่อสภาวะทางอารมณ์ การให้คำปรึกษา สามารถช่วยผู้ป่วยและครอบครัวในการจัดการกับปัญหาทางร่างกายและจิตใจ
โรค MRKH เป็นโรคที่พบได้ค่อนข้างน้อย โดยพบในประมาณ 1 ใน 4,500 การเกิดในเพศหญิง โรคนี้ตั้งชื่อตามแพทย์ผู้ค้นพบ ได้แก่ August Franz Joseph Karl Mayer, Carl Freiherr von Rokitansky, Hermann Küster, และ Georges André Hauser
การทำงานร่วมกันกับทีมแพทย์ที่เชี่ยวชาญหลายสาขา ซึ่งรวมถึงสูตินรีแพทย์ นักต่อมไร้ท่อเพื่อการเจริญพันธุ์ นักจิตวิทยา และผู้เชี่ยวชาญอื่นๆ เป็นสิ่งสำคัญสำหรับผู้ที่มีโรค MRKH เพื่อพัฒนาแผนการรักษาที่เหมาะสมตามความต้องการและเป้าหมายของผู้ป่วย ด้วยการรักษาและการสนับสนุนที่เหมาะสม ผู้ป่วยหลายคนที่มีโรค MRKH สามารถมีชีวิตที่สมบูรณ์และมีความสุขได้