คำแนะนำในการดูแลหลังการผ่าตัดเลื่อนขากรรไกร
ระหว่างการพักฟื้น การดูแลหลังการผ่าตัดเลื่อนขากรรไกรมีความสำคัญเป็นอย่างยิ่ง ศัลยแพทย์จะให้คำแนะนำที่เหมาะสมกับคนไข้แต่ละคน คำแนะนำในการดูแลหลังการผ่าตัดเลื่อนขากรรไกรจะครอบคลุมถึง
1. การดูแลความเจ็บปวด
- คนไข้อาจรู้สึกเจ็บปวดและไม่สบายหลังการผ่าตัดเลื่อนขากรรไกร คนไข้สามารถรับประทานยาแก้ปวดที่ศัลยแพทย์สั่งจ่ายให้ โดยปกติหลังการผ่าตัดใหม่ ๆ จะเป็นยาฉีด หลังจากนั้นจะเป็นยาแก้ปวดชนิดน้ำ เป็นยาแก้ปวดอย่างแรงที่สามารถลดความเจ็บปวดได้เป็นอย่างดี
- คนไข้ควรรับประทานยาแก้ปวดพร้อมกับอาหารปริมาณเล็กน้อย เพื่อหลีกเลี่ยงการระคายเคืองของยาแก้ปวดกับผนังกระเพาะอาหาร
- คนไข้ต้องหลีกเลี่ยงการรับประทานยาแอสไพริน ผลข้างเคียงของยาแอสไพรินจะทำให้เลือดไม่แข็งตัวหรือแข็งตัวช้า ทำให้เลือดหยุดยาก อาจจะทำให้มีการสูญเสียเลือดออกมาจากแผลมากขึ้น
2. รักษาอาการบวมและฟกช้ำ
- คนไข้จะมีอาการบวมและฟกช้ำภายใน 2-3 วันหลังการผ่าตัดเลื่อนขากรรไกร
- คนไข้สามารถประคบเย็นตามที่ศัลยแพทย์สั่ง (นาน 20 นาที แล้วหยุดพักอีก 20 นาที) ในช่วง 48 ชั่วโมงแรกหลังการผ่าตัด เพื่อลดอาการบวมและช่วยในการแข็งตัวของเลือด
- คนไข้ต้องหนุนศีรษะสูงในขณะนั่งหรือนอน เพื่อช่วยลดอาการบวมของใบหน้า
3. การรับประทานอาหารหลังการผ่าตัด
- ในช่วงแรกหลังการผ่าตัด คนไข้จะต้องรับประทานอาหารเหลวหรืออาหารอ่อนตามระยะเวลาที่กำหนด (ปกติจะใช้เวลานานหลายสัปดาห์) ในระหว่างที่มีการมัดฟัน อาจจะต้องใช้หลอดดูดน้ำและอาหารเข้าสู่ร่างกาย
- ประมาณ 1-2 สัปดาห์ คนไข้จะถอดลวดที่มัดฟันออก แต่ยังมียางพยุงฟันอยู่ จะสามารถเคี้ยวอาหารอ่อน ๆ เช่น ข้าวต้มหมู แล้วจึงค่อย ๆ พัฒนาและปรับการขบเคี้ยวอาหารอ่อนไปจนถึงอาหารปกติทีละขั้นตอน หลังผ่าตัด 2 สัปดาห์ ตามคำแนะนำของศัลยแพทย์หรือนักโภชนาการ
- คนไข้ต้องหลีกเลี่ยงอาหารร้อน อาหารเผ็ด หรืออาหารแข็งในช่วงแรกของการพักฟื้น เพราะจะมีผลกับแผลในปาก
- คนไข้ต้องทำให้ช่องปากและฟันชุ่มชื้นโดยการดื่มน้ำมาก ๆ เพื่อช่วยให้เลือดที่ติดอยู่ที่แผลหลุดออกง่าย และทำให้ริมฝีปากไม่แห้ง และใช้น้ำยาบ้วนปากบ่อย ๆ เพื่อรักษาความสะอาดในช่องปากและฟัน
4. รักษาสุขอนามัยในช่องปาก
- คนไข้ต้องปฏิบัติตามคำแนะนำของศัลยแพทย์ในการดูแลสุขอนามัยของช่องปากอย่างเคร่งครัด
- คนไข้อาจใช้น้ำยาบ้วนปาก โดยบ้วนปากบ่อย ๆ เพื่อให้ช่องปากและฟันสะอาด ตามคำแนะนำของศัลยแพทย์
- ทำความสะอาดในช่องปากและฟัน ด้วยการแปรงฟันและเหล็กดัดฟันอย่างนุ่มนวล ต้องเลือกใช้แปรงสีฟันเด็กที่นุ่ม เพราะยังอ้าปากกว้างไม่ได้ ระวังอย่าให้ถูกแผลบริเวณที่ผ่าตัด
- หลีกเลี่ยงการออกแรงดูดอาหารเหลวแรง ๆ จากหลอดกาแฟ เพราะการออกแรงดูดแรง ๆ อาจจะทำให้กระทบกระเทือนแผล ทำให้แผลหายช้า
5. รับประทานยา
- คนไข้ต้องรับประทานยาตามแพทย์สั่ง รวมถึงยาปฏิชีวนะ ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นยาน้ำ
- หากคนไข้ต้องใช้น้ำยาบ้วนปากหรือน้ำยาบ้วนปากที่มียาปฏิชีวนะเป็นส่วนผสมบ่อย ๆ เพื่อรักษาความสะอาดของช่องปากและฟัน และสร้างความชุ่มชื้น
6. พักผ่อนและออกกำลังกายเบา ๆ
- คนไข้ต้องพักผ่อนมาก ๆ เพื่อช่วยให้แผลหายเร็ว หลีกเลี่ยงการขยับขากรรไกรและการพูดมากเกินไป
- หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายอย่างหักโหมเป็นเวลานานหลายสัปดาห์ตามคำแนะนำของศัลยแพทย์
- คนไข้สามารถออกกำลังกายเบา ๆ สามารถเดินไปเดินมา ยกแขนขา หลังการผ่าตัด 1-2 สัปดาห์แรก
7. พบแพทย์ตามนัด
- คนไข้ต้องพบศัลยแพทย์ตามนัดหมายทุกครั้ง เพื่อติดตามผลการผ่าตัด และตัดไหม
- คนไข้ต้องแจ้งความกังวลหรือปัญหาใด ๆ ให้ศัลยแพทย์ทราบ
8. บรรเทาความเจ็บปวดและความไม่สบาย
- หากคนไข้มีอาการปวดอย่างรุนแรง มีเลือดออก ต้องแจ้งให้ศัลยแพทย์ทราบทันที
- คนไข้ต้องปฏิบัติตามคำแนะนำของศัลยแพทย์อย่างเคร่งครัด เพื่อบรรเทาความรู้สึกไม่สบาย
9. ดูแลการจัดฟัน
คนไข้อาจจะต้องไปจัดฟันต่อ เพื่อให้ฟันบนและฟันล่างสบกันได้ดีหลังการผ่าตัดเลื่อนขากรรไกรแล้ว ตำแหน่งฟันในปากอาจจะยังไม่สมดุล จึงต้องมีการปรับฟันบนและฟันล่างให้อยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสม สามารถขบเคี้ยวและกัดอาหารได้อย่างปกติ และไม่กระทบต่อข้อต่อขากรรไกร (TMJ)
10. สวมผ้ารัดหน้า
คนไข้สามารถใช้ผ้ารัดหน้าเพื่อพยุงกระดูกและขากรรไกร ขณะเดียวกัน ช่วยลดอาการบวมหลังการผ่าตัดได้ด้วย
11. ควบคุมอารมณ์และจิตใจ
- การพักฟื้นหลังการผ่าตัดอาจส่งผลกระทบต่ออารมณ์และจิตใจของคนไข้ได้ เพราะไม่สามารถใช้ชีวิตได้ตามปกติ ประมาณ 1-2 สัปดาห์ คนไข้ควรมีคนคอยให้กำลังใจและความช่วยเหลือ
- หากคนไข้มีอาการซึมเศร้าหรือความวิตกกังวล ต้องปรึกษาศัลยแพทย์ทันที
12. รับประทานอาหารเสริม
คนไข้ควรรับประทานอาหารเสริม เช่น แคลเซียม วิตามินดี หรือสารอาหารอื่น ๆ เพื่อเสริมสร้างกระดูกและฟันให้แข็งแรง เพราะหลังผ่าตัด จะมีข้อจำกัดในการรับประทานอาหาร คนไข้อาจจะขาดสารอาหารได้
13. หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่และการดื่มแอลกอฮอล์
คนไข้ต้องหลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่และการดื่มแอลกอฮอล์ระหว่างการพักฟื้น เพราะบุหรี่และแอลกอฮอล์ทำให้แผลหายช้า
14. ใช้อุปกรณ์เสริม
หากคนไข้ได้รับอุปกรณ์เสริม เช่น ยางยืดหรือเฝือก เหล็กดัดฟัน ต้องใช้อุปกรณ์ดังกล่าวตามคำแนะนำของศัลยแพทย์ เพื่อช่วยในการรักษาแนวขากรรไกรให้เหมาะสม
15. เทคนิคลดอาการบวม:
คนไข้สามารถนวดหน้าเบา ๆ ควบคู่ไปกับการประคบเย็น เพื่อลดอาการบวมตามคำแนะนำของศัลยแพทย์
16. การตรวจสอบภาวะแทรกซ้อน:
- คนไข้ต้องสังเกตอาการติดเชื้อ เช่น มีไข้ถาวร บวมมากเกินไป หรือมีของเหลวไหลออกจากบริเวณที่ผ่าตัด
- คนไข้ต้องแจ้งความเปลี่ยนแปลงที่ไม่คาดคิดให้ศัลยแพทย์ทราบในทันที
การพักฟื้นอาจแตกต่างกันไปในคนไข้แต่ะละราย การพักฟื้นอาจใช้เวลานาน 1-3 เดือน คนไข้จะสามารถเห็นผลการผ่าตัดเลื่อนขากรรไกร คนไข้ต้องปฏิบัติตามคำแนะนำของศัลยแพทย์ในการพักฟื้นหลังผ่าตัดอย่างเคร่งครัด เพื่อให้ได้ผลการผ่าตัดที่ดีที่สุด และเพื่อลดความเสี่ยงของการเกิดภาวะแทรกซ้อน หากคนไข้มีคำถามหรือความกังวลใด ๆ ระหว่างการรักษา ควรปรึกษาศัลยแพทย์เพื่อขอคำแนะนำในการรักษา โรงพยาบาลศัลยกรรมตกแต่งกมล ยินดีให้บริการผ่าตัดเลื่อนขากรรไกรด้วยทีมศัลยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ให้ผลการผ่าตัดที่ดี มีความปลอดภัยสูง