การผ่าตัดแก้ไขจมูกคดคืออะไร
การผ่าตัดแก้ไขรูจมูกคดเป็นหัตถการเพื่อปรับปรุงแก้ไขจมูกให้มีรูปลักษณ์สวยงามและทำงานดีขึ้น การผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคดช่วยแก้ไขความไม่สมดุลของรูปทรงจมูก ปัญหาการหายใจ หรือความไม่พอใจในรูปลักษณ์ของจมูกหลังการผ่าตัดศัลยกรรมครั้งแรก การผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นโพรงจมูกคดจะซับซ้อนกว่าขั้นตอนเริ่มแรก และอาจต้องใช้กระดูกอ่อนหรือการปลูกถ่ายกระดูกเพื่อแก้ไขปัญหาด้านโครงสร้างของจมูก
ผู้ที่เหมาะสมผ่าตัดแก้ไขจมูกคด (Septorhinoplasty Revision)
ผู้ที่จะเข้ารับการผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคดต้องมีสุขภาพแข็งแรง มีปัญหาเกี่ยวกับรูปลักษณ์หรือการทำงานของจมูกที่ไม่สามารถแก้ไขได้ด้วยการผ่าตัดปรับปรุงแก้ไขจมูกในครั้งก่อน
เหตุผลที่คนไข้ต้องการเข้ารับการผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูก คือ
- จมูกเอียงไปข้างใดข้างหนึ่ง
- หายใจลำบาก
- ปลายจมูกไม่มีกระดูกอ่อนค้ำ
- ไม่พอใจในรูปทรงของจมูก
- มีแผลเป็นหรือความผิดปกติที่จมูก
- รูจมูกไม่สมดุล
- รูจมูกยุบหรือหดตัว
การผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคดมีความเสี่ยงมากกว่าการผ่าตัดปรับปรุงจมูกครั้งแรก คนไข้ควรปรึกษาศัลยแพทย์ ศัลยแพทย์จะประเมินประวัติการรักษาและสภาพร่างกายของคนไข้ ตลอดจน ความคาดหวังของคนไข้ว่าต้องการให้จมูกมีรูปลักษณ์อย่างไร
ศัลยแพทย์จะวางแผนการรักษาตามจุดประสงค์ของคนไข้ ช่วยให้คนไข้รับรู้ถึงความเสี่ยง ประโยชน์ที่จะได้รับ และผลลัพธ์ของการผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคด
ทำไมคนไข้จึงเข้ารับการผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคด
สาเหตุที่คนไข้เข้ารับการผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคด คือ
- ปรับปรุงแก้ไขรูปทรงของจมูก: คนไข้อาจไม่พอใจในรูปร่าง ขนาด หรือสัดส่วนของจมูก หลังการผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกครั้งแรก
- ช่วยหายใจที่ดีขึ้น: คนไข้อาจหายใจลำบาก หลังการผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกครั้งแรก เนื่องจากผนังกั้นรูจมูกไม่ตรง
- การแก้ไขภาวะแทรกซ้อน: คนไข้อาจมีภาวะแทรกซ้อน เช่น การติดเชื้อ เลือดออก หรือแผลเป็นหลังการผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกครั้งแรก จนต้องเข้ารับการผ่าตัดแก้ไขซ้ำอีกครั้ง เพื่อแก้ไขปัญหาเหล่านี้
- การเปลี่ยนแปลงรูปทรงจมูกเมื่อเวลาผ่านไป: เนื่องจากอายุที่มากขึ้น การติดเชื้อ จมูกหด ฯลฯ คนไข้จึงควรเข้ารับการผ่าตัด เพื่อแก้ไขให้จมูกมีรูปลักษณ์ตามต้องการ
- ความกังวลของคนไข้: คนไข้อาจวิตกกังวล เพราะรูปลักษณ์หรือการทำงานของจมูกยังไม่ได้รับการแก้ไข จากการผ่าตัดแก้ไขจมูกครั้งแรก
เทคนิคการผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคด
การผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคดใช้วิธีการ (เทคนิค) เดียวกันกับการผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกในครั้งแรก แต่มีขั้นตอนเพิ่มเติมหรือปรับเปลี่ยนขั้นตอน ขึ้นอยู่กับปัญหาที่ต้องแก้ไข เพิ่มเติม ได้แก่
- การซ่อมแซมผนังกั้นรูจมูก: การซ่อมแซมผนังกั้นรูจมูกช่วยให้คนไข้หายใจดีขึ้น และลดความเสี่ยงของการเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น ไซนัสอักเสบเรื้อรัง
- การปรับรูปร่างของกระดูกจมูกและกระดูกอ่อน: การปรับรูปร่างของกระดูกจมูกและกระดูกอ่อนสามารถเปลี่ยนรูปร่างและขนาดของจมูก เพื่อแก้ปัญหาด้านความไม่สมดุล หรือปัญหาอื่นที่เกี่ยวข้องกับลักษณะของจมูก
- การปลูกถ่าย (Grafting) : การปลูกถ่ายสามารถสร้างหรือเสริมบางส่วนของจมูก เช่น ดั้งหรือปลายจมูก การปลูกถ่ายสามารถทำได้โดยใช้ (1) กระดูกอ่อนจากผนังกั้นช่องจมูก หู หรือซี่โครงของคนไข้ หรือ (2) วัสดุสังเคราะห์ เช่น ซิลิโคน (silicone) หรือ Medpor
- การลดขนาดฐานของปีกจมูก: การลดขนาดฐานของปีกจมูกทำให้รูจมูกมีขนาดเล็กลง ช่วยปรับปรุงความสมดุลและสัดส่วนของจมูก
- การลบรอยแผลเป็น: การลบรอยแผลเป็นสามารถแก้ไขรอยแผลเป็นหรือความผิดปกติที่เกิดขึ้นจากการผ่าตัดเปิดช่องจมูก
- การตัดกระดูกออก (Osteotomies): การตัดกระดูกออกสามารถเปลี่ยนตำแหน่ง และปรับรูปร่างของกระดูกจมูก ทำให้รูปทรงของจมูกเปลี่ยนไป
คนไข้แต่ละคนมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ดังนั้น วิธีการ ที่ใช้ในการผ่าตัดแก้ไขจึงต้องปรับให้เหมาะกับความต้องการและจุดประสงค์ของคนไข้
การเตรียมตัวสำหรับการผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคด
การเตรียมตัวสำหรับการผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคดจะแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับสภาพร่างกายของคนไข้ ก่อนการผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคด คนไข้ควรเตรียมตัว ดังนี้
- การขอคำแนะนำ: คนไข้ควรปรึกษาศัลยแพทย์ ศัลยแพทย์จะประเมินประวัติการรักษา สภาพร่างกายของคนไข้ และพิจารณาความต้องการ หรือปัญหาเกี่ยวกับจมูกของคนไข้
- การตรวจวินิจฉัยทางการแพทย์: คนไข้ต้องเข้ารับการตรวจวินิจฉัยทางการแพทย์ เช่น การตรวจเลือด หรือการเอกซเรย์ (X-ray) เพื่อดูสภาพร่างกายโดยรวมของคนไข้ และความเหมาะสมที่จะเข้ารับการผ่าตัด
- การใช้ยา: ก่อนการผ่าตัด คนไข้ต้องหยุดใช้ยาบางชนิด เช่น ยาละลายลิ่มเลือด คนไข้ควรงดสูบบุหรี่ และงดดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ทั้งก่อนและหลังผ่าตัด
- การเตรียมตัวก่อนผ่าตัด: คนไข้ควรมีญาติมารับกลับบ้านหลังผ่าตัด และควรมีคนอยู่ด้วยตลอด 24 ชั่วโมง ควรลางาน หรืองดกิจกรรม เพื่อให้ฟื้นตัวได้เร็วขึ้น
- คำแนะนำก่อนผ่าตัด: คนไข้จะได้รับคำแนะนำในการเตรียมตัวเข้ารับการผ่าตัด เช่น สิ่งที่สามารถสวมใส่ สิ่งที่ต้องนำมาโรงพยาบาล และการดูแลตนเองทั้งก่อนและหลังผ่าตัด
- การพบแพทย์ก่อนผ่าตัด: ก่อนการผ่าตัด คนไข้จะพบศัลยแพทย์ เพื่อทบทวนจุดประสงค์ แผนการผ่าตัด ความเสี่ยง ประโยชน์ที่ได้รับ และผลลัพธ์ที่ได้
ก่อนผ่าตัด คนไข้ต้องปฏิบัติตามคำแนะนำของศัลยแพทย์ คนไข้ควรตั้งคำถามหากมีข้อสงสัย เพื่อให้มั่นใจว่าผลการผ่าตัดจะดีที่สุด
การดูแลหลังผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคด
การดูแลหลังการผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคดจะแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับการฟื้นตัวของคนไข้ อย่างไรก็ตาม คนไข้ควรได้รับการดูแลหลังผ่าตัด ดังนี้
- การบำบัดความเจ็บปวด: คนไข้อาจรู้สึกไม่สบาย บวม และช้ำหลังผ่าตัด ศัลยแพทย์อาจสั่งยาแก้ปวด เพื่อบรรเทาความเจ็บปวดของคนไข้
- ผ้าพันแผล: ศัลยแพทย์อาจพันจมูกด้วยผ้าพันแผล หรือปิดแผลบนจมูก เพื่อช่วยลดอาการบวมและป้องกันแผล
- การดามจมูก: ศัลยแพทย์อาจดามจมูกของคนไข้เพื่อรักษารูปร่างของจมูก หรืออาจปิดแผลเพื่อป้องกันบริเวณที่ผ่าตัด
- การพักผ่อน: คนไข้ต้องพักผ่อน และหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ต้องออกแรง เช่น การยกของหนัก เป็นเวลาหลายสัปดาห์หลังผ่าตัด เพื่อให้ร่างกายกลับมาดีดังเดิม
- การติดตามผลการรักษา: ศัลยแพทย์จะนัดหมายกับคนไข้ เพื่อติดตามผลการรักษา เช่น การตัดไหมเย็บ หรือการเปิดผ้าพันแผล/ผ้าปิดแผล เพื่อประเมินผลการรักษา
- การรักษาอาการข้างเคียง: คนไข้อาจมีอาการบวม ช้ำ และชาบริเวณจมูก อาการจะค่อย ๆ ทุเลาลงเรื่อย ๆ
- การจัดการแผลเป็น: คนไข้อาจได้รับคำแนะนำเกี่ยวกับวิธีการดูแลแผลเป็นเพื่อให้มองเห็นได้น้อยที่สุด
- ข้อควรระวัง: คนไข้ควรหลีกเลี่ยงการสั่งน้ำมูก การทำกิจกรรมที่ต้องใช้แรงเยอะ การสัมผัสกับควันหรือมลภาวะเป็นเวลานานหลายสัปดาห์หลังผ่าตัด
คนไข้ต้องอดทน เพราะการผ่าตัดอาจใช้เวลานานหลายเดือนกว่ายุบบวมเต็มที่ ประมาณ 6 เดือน ถึง 1 ปี
ความเสี่ยงและภาวะแทรกซ้อนของการผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคด
การผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคดมีความเสี่ยงและภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น ความเสี่ยงและภาวะแทรกซ้อนที่พบบ่อยที่สุด ได้แก่:
- การติดเชื้อ: การติดเชื้อเป็นภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นยาก แต่อาจเป็นไปได้หลังผ่าตัด คนไข้จะได้รับยาปฏิชีวนะเพื่อรักษาการติดเชื้อ
- ภาวะเลือดออก: แม้ว่าจะพบไม่บ่อย แต่ภาวะเลือดออกอาจเกิดขึ้นได้หลังผ่าตัด คนไข้ต้องได้รับการรักษาเพิ่มเติมเพื่อควบคุมภาวะเลือดออก
- ภาวะแทรกซ้อนจากการดมยาสลบ: การดมยาสลบมีความเสี่ยงและภาวะแทรกซ้อนจากการใช้ยาระงับความรู้สึก
- รอยแผลเป็น: การผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคดอาจทำให้เกิดแผลเป็นที่มองเห็นได้ ขนาดของแผลเป็นสามารถลดลงได้ด้วยการดูแลและการจัดการที่เหมาะสม
- อาการปวดถาวร: คนไข้บางรายอาจมีอาการปวดอย่างต่อเนื่องหรือไม่สบายหลังผ่าตัด
- อาการชา: คนไข้อาจชาบริเวณปลายจมูกนานหลายสัปดาห์ หรือหลายเดือนหลังผ่าตัด
- ความไม่สมมาตร: จมูกอาจไม่สมมาตรหลังผ่าตัด
- ความไม่พอใจในผลการผ่าตัด: หลังผ่าตัด คนไข้บางรายอาจไม่พอใจในผลการผ่าตัดที่ได้
คนไข้ควรรับทราบความเสี่ยงและภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นก่อนการผ่าตัด ศัลยแพทย์จะแจ้งให้คนไข้ทราบถึงความเสี่ยงเป็นกรณีไป และลดความเสี่ยงนั้นให้เหลือน้อยที่สุด
การพักฟื้น
การพักฟื้นหลังผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคดจะแตกต่างกันไปในคนไข้แต่ละคน คนไข้ควรปฏิบัติตามขั้นตอน ดังนี้
- การพักฟื้นช่วงแรก: หลังผ่าตัด คนไข้จะมีอาการบวมช้ำบริเวณจมูกและใบหน้า ศัลยแพทย์อาจสั่งยาแก้ปวด เพื่อบรรเทาอาการปวด คนไข้อาจประคบเย็นเพื่อลดอาการบวม
- การพักฟื้นช่วงสุดท้าย: อาการบวมและช้ำจะค่อย ๆ ดีขึ้น คนไข้จะได้รับคำแนะนำให้ดามจมูกเป็นเวลาหลายสัปดาห์ เพื่อป้องกันจมูกไม่ให้เปลี่ยนรูปทรง
- การนัดหมายเพื่อติดตามผลการรักษา: คนไข้จะต้องพบแพทย์ตามนัดหมาย เพื่อติดตามผลการรักษา แพทย์อาจตรวจเพิ่มเติม หรือปรับแต่งจมูกเล็กน้อย
- การหลีกเลี่ยงการกระทบกระเทือน: คนไข้ควรหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ก่อให้เกิดการกระทบกระเทือน หรือการเล่นกีฬา ในช่วงพักฟื้น เพื่อมิให้จมูกเสียทรง
- ผลลัพธ์สุดท้ายของการผ่าตัดแก้ไข: ผลลัพธ์สุดท้ายของการผ่าตัดแก้ไขอาจไม่ปรากฏให้เห็นนานหลายเดือน ผู้ป่วยควรสังเกตพัฒนาการด้านรูปทรงของจมูก
รีวิวการผ่าตัด
รูปก่อนการผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคด, มองจากด้านหน้า
รูปก่อนการผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคด, มองจากด้านข้าง (ขวา)
รูปก่อนการผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคด
รูปหลังการผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคด
รูป 1 วันหลังผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคด, มองจากด้านหน้า
รูป 5 วันหลังผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคด, มองจากด้านหน้า
รูป 5 วันหลังผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคด, มองจากด้านข้าง (ซ้าย)
รูป 5 วันหลังผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคด, มองจากด้านข้าง (ซ้าย)
รูป 15 วันหลังผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคด, มองจากด้านหน้า
รูป 15 วันหลังผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคด, มองจากด้านข้าง (ซ้าย)
รูป 15 วันหลังผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นรูจมูกคด, มองจากด้านข้าง (ขวา)